ویروس HMPV چیست؟ آیا هوش مصنوعی می‌تواند واکسنش را بسازد؟

هیچ کدام از ما خاطرات روزهای کرونا را فراموش نمی‌کنیم. ویروسی که از کشور چین به کل دنیا پخش شد. حالا این روزهای خبرهای جدیدی در مورد گسترش ویروس اچ ام پی وی در جهان و ورود این ویروس به ایران منتشر شده است. اما یکی از خبرهایی که در مورد ویروس HMPV منتشر شده است، مقاله‌ای در نیچر است که هوش مصنوعی و ویروس HMPV را به هم مربوط می‌کند. در این مقاله ابتدا به با این ویروس آشنا می‌شویم و سپس نقش هوش مصنوعی برای مقابله با ویروس HMPV را بررسی می‌کنیم.

ویروس HMPV چیست؟

ویروس HMPV که مخفف عبارت Human Metapneumovirus است، یک ویروس تنفسی است که اولین بار در سال ۲۰۰۱ شناسایی شد. این ویروس از خانواده Paramyxoviridae بوده و می‌تواند عفونت‌هایی مانند سرماخوردگی، برونشیت و ذات‌الریه ایجاد کند.

HMPV اغلب در کودکان خردسال، سالمندان و افرادی با سیستم ایمنی ضعیف بیشتر دیده می‌شود. علائم این ویروس شامل تب، سرفه، آبریزش بینی و مشکلات تنفسی است. انتقال آن از طریق قطرات تنفسی و تماس نزدیک با فرد آلوده صورت می‌گیرد. تاکنون واکسن یا درمان خاصی برای HMPV وجود ندارد و درمان‌ها بیشتر حمایتی هستند.

آیا ویروس HMPV یک کرونای جدید است؟

شاید علائم این ویروس شبیه به کرونا باشد اما واقعیت این است که نباید ویروس HMPV را با کرونا مقایسه کنیم. همه‌گیری کرونا ناشی از ویروس SARS-CoV-2 بود که ویروسی جدید و ناآشنا بود. اما ویروس HMPV بیش از دو دهه است که کشف شده است. واقعیت این است که تقریبا هر کودکی تا ۵ سالگی‌اش به این ویروس مبتلا می‌شود و بیماری‌های خفیفی ایجاد می‌کند. پس باید گفت این ویروس چندان شبیه کرونا ترسناک نیست.

با این وجود، گسترش آن در کشور چین، جایی که ویروس کرونا از آن شروع شد، سبب شده است که بسیاری ویروس اچ ام پی وی را یک کرونای جدید بدانند. اما نیازی به نگرانی نیست. خطر پاندمی جدید وجود ندارد.

علائم ویروس HMPV

ویروس HMPV معمولاً باعث عفونت‌های تنفسی فوقانی می‌شود که علائم آن مشابه آنفلوانزا است. علائم اصلی این ویروس شامل موارد زیر است:

1. سرفه
2. تب
3. احتقان بینی
4. گلودرد
5. خستگی
6. درد عضلانی
7. تنفس سریع یا دشوار (در موارد شدیدتر)

در کودکان زیر دو سال، افراد مسن یا کسانی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند، علائم ممکن است شدیدتر باشد و شامل مشکلات تنفسی مانند خس‌خس سینه، تنگی نفس و علائم کروپ (سرفه خشک و خس‌خس شدید) باشد.

آیا ویروس HMPV کشنده است؟

ویروس اچ ام پی وی به طور کلی برای اکثر افراد کشنده نیست و علائم آن معمولاً خفیف و مشابه آنفلوانزا است. با این حال، در برخی از افراد که سیستم ایمنی ضعیفی دارند یا کودکان بسیار کوچک، این ویروس می‌تواند باعث بیماری‌های شدیدتر شود که ممکن است نیاز به مراقبت‌های پزشکی بیشتری داشته باشد.

برای گروه‌های آسیب‌پذیر مانند کودکان زیر دو سال، سالمندان و افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند (مانند بیماران سرطانی)، HMPV می‌تواند منجر به مشکلات تنفسی جدی‌تر شود. در موارد نادر، ممکن است باعث عفونت‌های ریه مانند پنومونی شود که نیاز به بستری در بیمارستان دارد و در درصد کمی از این بیماران، خطر مرگ نیز وجود دارد.

اما به طور کلی، HMPV بیشتر به عنوان یک ویروس با بیماری خفیف شناخته می‌شود و بیشتر افراد بدون مشکلات جدی از آن بهبود می‌یابند.

هوش مصنوعی و کمک به ساخت واکسن HMPV

HMPV همچنان درمان قطعی ندارد و پژوهش‌ها برای ساخت واکسن آن در گوشه و کنار جهان ادامه دارد. در سال ۲۰۲۴ گروهی از محققان از هوش مصنوعی برای طراحی واکسن HMPV استفاده کردند. نتیجه پژوهش‌های آن‌ها در Nature به چاپ رسیده است.

این پژوهشگران از هوش مصنوعی برای پیش‌بینی و شناسایی تعاملات پیچیده بین مولکول‌ها استفاده کرده‌اند. به‌طور خاص، آن‌ها از یک مدل کلسیفایر کانولوشنال (convolutional classifier) مبتنی بر هوش مصنوعی استفاده کردند تا تعاملات قطبی پیچیده‌ای را پیش‌بینی کنند که معمولاً با روش‌های فیزیکی یا بازرسی بصری نادیده گرفته می‌شوند. این تعاملات، که شامل اتصالات خاص در سطح مولکولی هستند، برای تثبیت ساختار پروتئین “Pre-F” و بهبود واکسن مؤثر بسیار مهم بودند.

هوش مصنوعی به‌طور مؤثری کمک کرده که پژوهشگران بتوانند به‌جای آزمایش‌های تجربی طولانی، به‌سرعت و با دقت جایگزین‌های مناسب برای تثبیت ساختار پروتئین‌ها را شبیه‌سازی کنند و پروتئین‌هایی با ویژگی‌های بهینه برای واکسن طراحی کنند.

برای خواندن مقاله اینجا کلیک کنید.

این اولین بار نیست که هوش مصنوعی در توسعه دارو یا واکسن‌ها نقش آفرینی می‌کند. اما شاید یکی از فرصت‌هایی باشد تا یکی از شایع‌ترین ویروس‌های جهان را برای همیشه شکست دهیم.