ایلیا سوتسکور کیست؟ چرا از مهمترین افراد هوش مصنوعی است؟

مجله تایم او را به عنوان یک شخصیت ماندگار حوزه هوش مصنوعی معرفی کرد، هم بنیان‌گذار مهمترین استارتاپ حال حاضر جهان یعنی Open AI است. در پروژه تنسور فلو نقش مهمی ایفا کرده است و حالا استارتاپ Safe superintelligence را راه اندازی کرده است که قرار است یکی از مهمترین کارهای تاریخ جهان را به سرانجام برساند. ایلیا سوتسکور (Ilya Sutskever) بدون شک یکی از مهمترین شخصیت‌های دنیای هوش مصنوعی است و اگر بتواند به هدفی که در ذهن دارد برسد، احتمالا یکی از مهمترین افراد تاریخ خواهد شد. در این مقاله با ایلیا سوتسکور آشنا می‌شویم.

ایلیا سوتسکور Ilya Sutskever کیست

ایلیا سوتسکور تقریبا با ظهور چت جی‌پی‌تی و قدرت گرفتن شرکت Open AI سر زبان‌ها افتاد. اما این تنها بخشی از زندگی پر از دستاورد او است. سوتسکور دانشمند علوم کامپیوتر و متخصص یادگیری ماشین است. او به همراه سم آلتمن و دیگر بنیان‌گذاران Open AI این شرکت تاریخی را تاسیس کردند و در نهایت در سال ۲۰۲۴ از Open AI خارج شد و استارتاپ خودش یعنی Safe superintelligence را راه‌اندازی کرد.

این دانشمند اسرائیلی-کانادایی که در سال ۱۹۸۶ در روسیه به دنیا آمد. او در ۵ سالگی به همراه خانواده به اسرائیل رفت و در نهایت در ۱۶ سالگی به کانادا مهاجرت کردند. در سال ۲۰۰۰ وارد دانشگاه Open در اسرائیل شد و در سال ۲۰۰۲ به دانشگاه تورنتو رفت.

او در این دانشگاه موفق به دریافت مدرک کارشناسی علوم ریاضی در سال ۲۰۰۵، کارشناسی ارشد در علوم کامپیوتر در سال ۲۰۰۷ و نهایتاً دکترای فلسفه در علوم کامپیوتر در سال ۲۰۱۳ گردید. پروژه دکترای او تحت هدایت جفری هینتون بوده است، برنده جایزه نوبل که یکی از شخصیت‌های مهم هوش مصنوعی است.

 AlexNet و سوتسکور

نام ایلیا سوتسکور با یکی از مهمترین وقایع تاریخ هوش مصنوعی پیوند خورده است. پروژهٔ AlexNet در سال ۲۰۱۲ توسط الکس کریژفسکی، ایلیا سوتسکور و جفری هینتون معرفی شد. این پروژه نقطهٔ عطفی در پیشرفت هوش مصنوعی و بینایی رایانه محسوب می‌شود.

این شبکهٔ عصبی عمیق با بهره‌گیری از تکنیک‌های نوین و استفاده از پردازش موازی با کارت‌های گرافیکی، توانست در رقابت ImageNet Large Scale Visual Recognition Challenge به موفقیت چشمگیری دست یابد و دقت تشخیص تصاویر را به‌طور قابل‌توجهی افزایش دهد.

ایلیا سوتسکور در حالی در این پروژه در کنار بزرگان جهان بود که تنها ۲۶ سال داشت.

گوگل برین، آغاز کار ایلیا سوتسکور

در سال ۲۰۱۲، ایلیا سوتسکور حدود دو ماه به‌عنوان پژوهشگر پسادکتری با اندرو نگ در دانشگاه استنفورد همکاری کرد. سپس به دانشگاه تورنتو بازگشت و به شرکت تحقیقاتی جدید جفری هینتون به نام DNNResearch پیوست. در سال ۲۰۱۳، گوگل این شرکت را خریداری کرد و سوتسکور به‌عنوان دانشمند پژوهشی در گوگل برین مشغول به کار شد.

در دوران حضورش در گوگل برین، ایلیا سوتسکور با Oriol Vinyals و Quoc Viet Le، الگوریتم یادگیری توالی‌به‌توالی را توسعه داد که در پردازش زبان طبیعی و ترجمه ماشینی کاربرد دارد. همچنین، او در پروژهٔ TensorFlow، یک کتابخانهٔ متن‌باز برای یادگیری ماشینی، مشارکت کرد. علاوه بر این، سوتسکور یکی از نویسندگان مقالهٔ AlphaGo بود؛ AlphaGo برنامه‌ای هوش مصنوعی است که توانست قهرمانان بازی گو را شکست دهد.

تاسیس Open AI

Open AI را با سم آلتمن می‌شناسیم اما تقریبا به همان اندازه مهم، ایلیا سوتسکور نیز در این شرکت اهمیت دارد. در سال ۲۰۱۵ سوتسکور از گوگل برین خارج شد و با همراهی سم آلتمن موسسه Open AI را تاسیس کردند. سوتسکور یکی از ۶ نفر اعضای هیئت مدیره Open AI بود.

او نه به عنوان یک عضو هیئت مدیره، بلکه به عنوان یکی از مهمترین پژوهشگران در این مجموعه فعالیت کرد. اما در سال ۲۰۲۳، حواشی بسیاری در مورد او به وجود آمد. شکافی که بین او و سم آلتمن افتاد بسیار واضح بود. در نهایت در قضیه اخراج سم آلتمن، این حق را به هیئت مدیره داد و در نهایت چند روز بعد آن را کاری اشتباه خواند.

این حواشی باعث شد تقریبا از Open AI فاصله بگیرد و در نهایت در می ۲۰۲۴ از Open AI خارج شد.

تاسیس Safe Superintelligence

ایمنی همیشه یکی از دغدغه‌های ایلیا سوتسکور بوده است. اختلافات او در Open AI هم در همین زمینه بوده است. در نهایت پس از جدا شدن از Open AI به همراهی یکی دیگر از پژوهشگران OpenAI و یکی از مدیران بخش هوش مصنوعی شرکت اپل استارتاپ سیف سوپراینتلیجنس را راه اندازی کرد.

او این پروژه را یک پروژه بسیار معنادار برای خودش می‌دانست. هدف او در این استارتاپ توسعه ابرهوش مصنوعی ایمن است. ابرهوشی که بسیار قدرتمندتر از انسان است اما تهدیدی برای انسان نیست. او موفق شده در طی ماه‌های گذشته یک میلیارد دلار جذب سرمایه کند و حالا برای جذب سرمایه ۲۰ میلیارد دلاری، به اسرائیل چشم دوخته است.

سوتسکور، پژوهشگری کم نظیر

سوابق تحصیلی و پژوهشی ایلیا سوتسکوری بی نظیر است. کافی است به پروفایل گوگل اسکالر او نگاه کنید.در بسیاری از پروژه‌های مهم هوش مصنوعی، نامی از سوتسکور دیده می‌شود. بی دلیل نیست که در هر شرکتی وارد می‌شود، انقلابی به پا می‌کند.

آینده در دستان سوتسکور

ایلیا سوتسکور بدون شک شخصیتی مهم در تاریخ هوش مصنوعی است. از مشارکت در تنسور فلو، تا الکس نت و حضور در گوگل برین و اوپن ای آی و حالا تلاش برای ساخت ابرهوش ایمن. بدون شک آینده هوش مصنوعی نیز تحت تاثیر این پژوهشگر خارق‌العاده خواهد بود و قطعا بسیار از او خواهیم شنید.