در دامنه‌های سرسبز و حاصلخیز منطقه کریچو در کنیا، کشاورزان روستای Sorwot با استفاده از فناوری‌های نوین، شیوه‌های سنتی کشاورزی خود را متحول کرده‌اند. “سمی سلیم”، یکی از این کشاورزان، به همراه “Kennedy Kirui” در مزارع قهوه‌ی خود مشغول کار هستند. آن‌ها مختصات زمین‌های کشاورزی را از طریق برنامه واتس‌اپ به “آگرونومیست مجازی” ارسال می‌کنند؛ ابزاری مبتنی بر هوش مصنوعی که با تحلیل داده‌ها، توصیه‌های دقیق در مورد استفاده از کودهای شیمیایی ارائه می‌دهد.
پس از ارسال مختصات و پاسخ به سوالات چت‌بات، گزارش‌هایی دریافت می‌شود که نشان می‌دهد برای دستیابی به برداشت‌های مطلوب، باید از چه نوع کودهایی و در چه مقادیری استفاده شود. این توصیه‌ها باعث شده تا کشاورزان از مصرف بی‌رویه کودها خودداری کرده و در هزینه‌های خود صرفه‌جویی کنند.
در کریچو و سایر مناطق کنیا، ابزارهای مبتنی بر هوش مصنوعی مانند “آگرونومیست مجازی” و “پلنت ویلیج” در بین کشاورزان کوچک‌مقیاس محبوبیت یافته‌اند. این فناوری‌ها به آن‌ها کمک می‌کند تا کیفیت و کمیت محصولات خود را بهبود بخشند و با چالش‌هایی مانند آفات، بیماری‌ها و کمبود دانش فنی مقابله کنند.
در گذشته، کشاورزان برای دریافت مشاوره به کارشناسان کشاورزی دولتی متکی بودند، اما به دلیل کمبود بودجه، تعداد این کارشناسان کاهش یافته است. اکنون، با بهره‌گیری از هوش مصنوعی، کشاورزان می‌توانند اطلاعات لازم را به‌سرعت و با دقت دریافت کنند. برای مثال، “سمی سلیم” با استفاده از توصیه‌های “آگرونومیست مجازی” توانست تولید مزرعه‌ی خود را از ۲.۳ تن به ۷.۳ تن قهوه افزایش دهد.
علاوه بر مدیریت خاک و کوددهی، تشخیص آفات و بیماری‌های محصولات نیز یکی از دغدغه‌های کشاورزان است. ابزار “پلنت ویلیج” با استفاده از هوش مصنوعی و دوربین تلفن‌های هوشمند، به کشاورزان کمک می‌کند تا با اسکن تصاویر گیاهان، مشکلات را شناسایی و راهکارهای مناسب برای کنترل آن‌ها دریافت کنند.
این ابزارها با آموزش مدل‌های هوش مصنوعی بر اساس داده‌ها و تصاویر گسترده عمل می‌کنند. برای مثال، مدل‌های تشخیص آفات با استفاده از هزاران تصویر از گیاهان سالم و بیمار آموزش داده شده‌اند. در مورد “آگرونومیست مجازی”، داده‌های ماهواره‌ای برای پیش‌بینی ویژگی‌های خاک مورد استفاده قرار می‌گیرند.
در کنیا، با وجود حدود ۷.۵ میلیون کشاورز کوچک‌مقیاس، نسبت کارشناسان کشاورزی به خانوارهای کشاورزی بسیار پایین‌تر از استانداردهای پیشنهادی است. بنابراین، فناوری‌های دیجیتال می‌توانند به پرکردن این خلاء کمک کنند. “انوک چیکاوا”، مدیر سیستم‌های تحویل کشاورزی در بنیاد گیتس، بر اهمیت اطلاعات به‌روز برای موفقیت کشاورزان تأکید کرده و فناوری دیجیتال را عاملی تحول‌آفرین می‌داند.
بر اساس گزارشی از انجمن GSM، بیشترین استفاده از هوش مصنوعی در کنیا، نیجریه و آفریقای جنوبی در حوزه کشاورزی و امنیت غذایی است. برای تحقق کامل پتانسیل این فناوری، نیاز به رفع کمبود مهارت‌های دیجیتال و افزایش دسترسی به تلفن‌های هوشمند احساس می‌شود.
مدل “کشاورز پیشرو” یکی از روش‌های ترویج این فناوری‌هاست؛ در این مدل، کشاورزانی که دارای تلفن هوشمند هستند آموزش می‌بینند تا از ابزارهای هوش مصنوعی در مزارع خود و همسایگان استفاده کنند. برخی از این ابزارها رایگان هستند و برخی دیگر هزینه‌ای ناچیز دریافت می‌کنند.
با وجود مزایای فراوان، برخی کارشناسان نسبت به اتکای بیش از حد به هوش مصنوعی هشدار می‌دهند. آنان معتقدند که ممکن است این فناوری‌ها دانش بومی و روش‌های محلی موفق را نادیده بگیرند و باعث فراموشی آن‌ها شوند.
با این حال، برای بسیاری از کشاورزان مانند “بونیفیس نزویوو”، هوش مصنوعی تأثیر بسزایی در بهبود عملکرد داشته است. او از سیستمی به نام “فارم‌شیلد” برای نظارت بر دما، رطوبت و میزان آب مورد نیاز خیارهایش استفاده می‌کند و دیگر نیازی به حدس و گمان در آبیاری ندارد.
فناوری هوش مصنوعی با ارائه راهکارهای نوین، به کشاورزان کنیایی کمک می‌کند تا بر چالش‌های سنتی غلبه کرده و تولیدات خود را افزایش دهند. با آموزش مناسب و دسترسی گسترده‌تر به این فناوری‌ها، آینده‌ای روشن در انتظار کشاورزی کنیا و سایر کشورهای در حال توسعه خواهد بود.
