OpenAI بالاخره بیخیال شد؛ این شرکت غیر انتفاعی می‌ماند.
شرکت OpenAI، خالق هوش مصنوعی ChatGPT که مدت‌ها سودا تبدیل شدن به یک شرکت سود محور را داشت، پس از مواجهه با انتقادهای گسترده، فشارهای حقوقی و واکنش‌های منفی از سوی جامعه فناوری، اعلام کرد که ساختار اصلی خود را تغییر نمی‌دهد. مدیران این شرکت تصمیم گرفتند کنترل کامل را در اختیار نهاد غیرانتفاعی مادر نگه دارند و مأموریت اولیه OpenAI، یعنی توسعه هوش مصنوعی به نفع همه انسان‌ها را حفظ کنند.
بازگشت به اصول اولیه در پی انتقادها
OpenAI در سال ۲۰۱۵ فعالیت خود را با هدف توسعه فناوری‌های هوش مصنوعی به صورت غیرانتفاعی آغاز کرد. در سال ۲۰۱۹، مدیران شرکت برای جذب سرمایه، بازوی انتفاعی با ساختار «سود محدود» را تأسیس کردند تا میان رشد اقتصادی و اهداف اخلاق‌محور تعادل ایجاد کنند.
با رشد سریع محصولات این شرکت، از جمله چت جی‌پی‌تی و ورود به بازارهای سودآور، برخی مدیران پیشنهاد دادند ساختار شرکت به‌طور کامل به انتفاعی تغییر کند. سم آلتمن، مدیرعامل این شرکت، در سال ۲۰۲۳ این موضوع را مطرح کرد و هیئت‌مدیره نیز این مسیر را بررسی کرد. اما فعالان فناوری، چهره‌های برجسته از جمله ایلان ماسک و برخی شرکت‌های رقیب به این تصمیم اعتراض کردند.
نقش فشارهای قانونی در تغییر مسیر
دادستان‌های کل ایالت‌های کالیفرنیا با مدیران OpenAI جلسه‌هایی برگزار کردند تا نگرانی‌های حقوقی درباره تغییر ساختار را بررسی کنند. همچنین ایلان ماسک، از بنیان‌گذاران پیشین OpenAI و مدیرعامل xAI، به‌شدت از مسیر تجاری‌سازی OpenAI انتقاد کرد و علیه این تصمیم واکنش نشان داد
شرکت متا یا فیسبوک سابق نیز با ارسال نامه‌ای رسمی به دادستان کل کالیفرنیا، از مقامات خواست تا جلوی تبدیل OpenAI به شرکت تماماً انتفاعی را بگیرند. آن‌ها تأکید کردند این اقدام می‌تواند رقابت سالم را مختل کند.
طراحی ساختاری جدید با حفظ مأموریت اصلی
مدیران OpenAI تصمیم گرفتند شرکت را به یک ساختار ترکیبی تبدیل کنند. بازوی انتفاعی OpenAI در آینده به یک «شرکت با منفعت عمومی» (PBC) تبدیل خواهد شد؛ مدلی که شرکت‌هایی مثل Anthropic، خالق هوش مصنوعی Claude و Patagonia نیز از آن استفاده می‌کنند. این مدل به شرکت اجازه می‌دهد در کنار کسب درآمد، اهداف اجتماعی و انسانی خود را دنبال کند.
هیئت‌مدیره نهاد غیرانتفاعی همچنان قدرت تصمیم‌گیری درباره مسیر توسعه، انتصاب مدیران و تخصیص منابع را در دست دارد. همچنین این نهاد بخش عمده‌ای از سهام شرکت انتفاعی را در اختیار خواهد داشت و از درآمد آن برای سرمایه‌گذاری در پژوهش، آموزش و پروژه‌های عمومی استفاده خواهد کرد.
موضع شفاف سم آلتمن: «ما یک شرکت عادی نیستیم»
سم آلتمن در نامه‌ای به کارمندان و سرمایه‌گذاران، تأکید کرد که OpenAI هیچ‌گاه یک شرکت عادی نبوده و نخواهد بود. او نوشت:
«ما قصد داریم فناوری AGI را به شکلی توسعه دهیم که نفع آن به همه انسان‌ها برسد. حتی اگر برای رسیدن به این هدف به سرمایه‌گذاری صدها میلیارد دلاری نیاز داشته باشیم، باز هم اجازه نمی‌دهیم مسیرمان از مأموریت اصلی جدا شود.»
آلتمن همچنین اعلام کرد قصد دارد برخی از مدل‌های پیشرفته شرکت را متن‌باز کند و آزادی بیشتری به کاربران برای استفاده و توسعه آن‌ها بدهد. به گفته او، OpenAI می‌خواهد «پلتفرمی برای نوآوری آزاد» ایجاد کند، نه فقط یک محصول تجاری بسته.
مدیران OpenAI با تصمیم خود برای حفظ کنترل غیرانتفاعی، مسیر متفاوتی نسبت به بسیاری از غول‌های فناوری انتخاب کردند. آن‌ها تلاش کردند میان ضرورت تأمین سرمایه و وفاداری به ارزش‌های اخلاقی، تعادلی پایدار ایجاد کنند. این رویکرد می‌تواند الگویی الهام‌بخش برای سایر شرکت‌هایی باشد که به توسعه هوش مصنوعی متعهد هستند، اما نمی‌خواهند از مسئولیت اجتماعی خود دور شوند.
